چاوگى بوون
وه‌ك هه‌ر چاوگێكى تر سه‌رچاوه‌یه بودروست بوونى كارى رابردوو رانه‌بردوو .داخوازى .دانانى .
(بوو).... رابردوو
(ه).... بوكاتى ئێستا
(ده‌بێت)...بو داهاتوو
ئه‌گه‌ر بو خاوه‌ندارییه‌تى و منداڵ بوون به‌كارهات له‌م كاته‌دا ده‌بیته كارى ته‌واوى تێپه‌ر وه‌كو :
-پاره‌م هه‌بوو .
له‌م رسته‌یه‌ى سه‌ره‌وه هه‌بوو كارى ته‌واوى تێپه‌ره وه له‌رێگاى به‌ركارى(پاره) واتاكه‌ى ته‌واو كردووه و (م) بكه‌رى رسته‌كه‌یه.
-ژنه‌كه مندالى بوو.
له‌م رسته‌یه‌شدا (بوو)كارى ته‌واوى تێپه‌ره .
وه ئه‌گه‌ر ئه‌م كارانه (ه.بوو.ده‌بێت) نه‌یان توانى ماناى رسته‌كه ته‌واو بكه‌ن پێویستیان به وشه‌یه‌كى تر بوو له‌م كاته‌دا ده‌بنه كارى ناته‌واو
وه‌كو : ئازاد ماموستایه .
- یاریه‌كه به شه‌و بوو.
وه له دوو باردا كارى ناته‌واوى (ه) له رسته‌دا ده‌رناكه‌وێت :
1.ئه‌گه‌ر جێناوه كه‌سییه لكاوه‌كان (م.ین.یت.ن.0.ن) دیارو ئاشكرا بن وه (ه)بكه‌وێته نێوان ته‌واوكه‌رو جێناوه لكاوه‌كه وه‌كو :
- من جوتیارم. كه‌وتوته نێوان جوتیارو جیناوى (م) بویه ده‌رنه‌كه‌وتوه.
2.ئه‌گه‌ر نیهادى رسته‌كه له تاكه‌وه بكرێته كۆ وه‌كو :
شاخه‌كه به‌رزه ..... لێره‌دا ده‌ركه‌وتوه
شاخه‌كان به‌رزن....لێره‌دا ده‌رنه‌كه‌وتووه چونكه نیهادى رسته‌كه كۆیه.
وه له ده‌مى رابردوودا ئه‌مكاره نه‌رێ ده‌كرێت به (نه) وه‌كو :
پاره‌م هه‌بوو .....پاره‌م نه‌بوو
بوده‌مى رانه‌برد نه‌رێ ده‌كرێت به(نا) وه‌كو :
پاره‌م ده‌بێت....پاره‌م نابێت
بوكاتى ئێستا به (نى) نه‌رێ ده‌كرێت وه‌كو :
خانووم هه‌یه.....خانووم نییه
(بوو).... رابردوو
(ه).... بوكاتى ئێستا
(ده‌بێت)...بو داهاتوو
ئه‌گه‌ر بو خاوه‌ندارییه‌تى و منداڵ بوون به‌كارهات له‌م كاته‌دا ده‌بیته كارى ته‌واوى تێپه‌ر وه‌كو :
-پاره‌م هه‌بوو .
له‌م رسته‌یه‌ى سه‌ره‌وه هه‌بوو كارى ته‌واوى تێپه‌ره وه له‌رێگاى به‌ركارى(پاره) واتاكه‌ى ته‌واو كردووه و (م) بكه‌رى رسته‌كه‌یه.
-ژنه‌كه مندالى بوو.
له‌م رسته‌یه‌شدا (بوو)كارى ته‌واوى تێپه‌ره .
وه ئه‌گه‌ر ئه‌م كارانه (ه.بوو.ده‌بێت) نه‌یان توانى ماناى رسته‌كه ته‌واو بكه‌ن پێویستیان به وشه‌یه‌كى تر بوو له‌م كاته‌دا ده‌بنه كارى ناته‌واو
وه‌كو : ئازاد ماموستایه .
- یاریه‌كه به شه‌و بوو.
وه له دوو باردا كارى ناته‌واوى (ه) له رسته‌دا ده‌رناكه‌وێت :
1.ئه‌گه‌ر جێناوه كه‌سییه لكاوه‌كان (م.ین.یت.ن.0.ن) دیارو ئاشكرا بن وه (ه)بكه‌وێته نێوان ته‌واوكه‌رو جێناوه لكاوه‌كه وه‌كو :
- من جوتیارم. كه‌وتوته نێوان جوتیارو جیناوى (م) بویه ده‌رنه‌كه‌وتوه.
2.ئه‌گه‌ر نیهادى رسته‌كه له تاكه‌وه بكرێته كۆ وه‌كو :
شاخه‌كه به‌رزه ..... لێره‌دا ده‌ركه‌وتوه
شاخه‌كان به‌رزن....لێره‌دا ده‌رنه‌كه‌وتووه چونكه نیهادى رسته‌كه كۆیه.
وه له ده‌مى رابردوودا ئه‌مكاره نه‌رێ ده‌كرێت به (نه) وه‌كو :
پاره‌م هه‌بوو .....پاره‌م نه‌بوو
بوده‌مى رانه‌برد نه‌رێ ده‌كرێت به(نا) وه‌كو :
پاره‌م ده‌بێت....پاره‌م نابێت
بوكاتى ئێستا به (نى) نه‌رێ ده‌كرێت وه‌كو :
خانووم هه‌یه.....خانووم نییه